İmkânsız veya Aklî Olmayan Adaklar

Adak, kişinin Allah rızası için yapmayı taahhüt ettiği ibadeti veya hayırlı fiili ifade eder. Ancak İslam hukukunda her adak geçerli kabul edilmez. Özellikle imkânsız olan, akla ve şer'î ölçülere aykırı adaklar fıkıh açısından geçersiz sayılır. Bu makalede, imkânsız veya aklî olmayan adakların ne olduğu, hükmü ve örnekleri ele alınacaktır.

İmkânsız veya Aklî Olmayan Adak Ne Demektir?

İmkânsız veya aklî olmayan adaklar;

Fiilen yapılması mümkün olmayan,

İnsan gücünü aşan,

Şer'î ve mantıkî temele dayanmayan vaatleri kapsar.

Bu tür adaklar, adak ibadetinin temel şartlarını taşımadığı için geçerli kabul edilmez.

İslam Hukukuna Göre Geçerlilik Şartları

Bir adağın sahih olabilmesi için:

Allah'a yönelik olması

Meşru ve helal bir fiili içermesi

Kişinin gücünün yetmesi

Gerçekleşebilir olması gerekir

Bu şartlardan biri eksikse adak bağlayıcı olmaz.

İmkânsız Adaklara Örnekler

Aşağıdaki adaklar fıkhen geçersizdir:

"Hastam iyileşirse bir yıl hiç uyumayacağım."

"Şu iş olursa hiç konuşmadan yaşayacağım."

"Her gün 100 rekat farz namaz kılacağım."

"Güneşi durdurursam adak adayacağım."

Bu örneklerde yer alan fiiller ya fiziksel olarak imkânsızdır ya da insan fıtratına aykırıdır.

Aklî Olmayan Adakların Hükmü

İslam âlimlerinin ittifakına göre;

Aklî ve fiilî imkânı olmayan adaklar sorumluluk doğurmaz.

Bu tür adaklar için kefaret gerekmez.

Kişinin adağını yerine getirmesi dinen talep edilmez.

Nitekim Peygamber Efendimiz (s.a.v):

"Allah'a isyan olan bir şeyde adak yoktur."

(Buhârî, Eymân)

Bu hadis, akla ve şeriata aykırı adakların geçersizliğini açıkça ortaya koymaktadır.

Bu Tür Adaklar Karşısında Ne Yapılmalıdır?

Kişi böyle bir adak adadığını fark ederse pişmanlık duymalı,

Allah'tan af dilemeli,

Bundan sonra meşru ve makul ibadetleri tercih etmelidir.

Adak yerine sadaka vermek, nafile ibadet yapmak veya dua etmek daha uygun bir davranış olacaktır.

Sonuç

İmkânsız veya aklî olmayan adaklar, İslam hukukuna göre geçersizdir ve kişiyi bağlamaz. Adak ibadeti; bilinçli, ölçülü ve yapılabilir fiiller üzerine kurulmalıdır. Aksi hâlde kişi, farkında olmadan dinin ruhuna aykırı bir yükümlülük altına girmiş olur.