Kur'an-ı Kerim'de Kurban İbadetinin Dayanakları 

Kur'an'da kurban ibadeti doğrudan emredilen, açık şekilde vurgulanan ibadetlerden biridir. Ayetlerde, kurbanın hem Allah'a yakınlaşma niyetiyle hem de ibadet maksadıyla kesilmesi gerektiği belirtilir.

a) Kevser Suresi – 2. Ayet

"Rabbin için namaz kıl ve kurban kes."

Bu ayet, kurban ibadetinin en açık delillerinden biri olarak kabul edilir. Ayet hem namaz hem de kurbanı ibadet olarak zikretmiştir.

b) Hac Suresi – 34. Ayet

"Her ümmet için, Allah'ın kendilerine rızık olarak verdiği kurbanlık hayvanlar üzerine O'nun adını ansınlar diye bir ibadet belirledik."

Bu ayet, kurbanın önceki ümmetlerde de bulunan köklü bir ibadet olduğunu gösterir.

c) Hac Suresi – 36. Ayet

Kurbanlık hayvanların Allah'a ulaşan kısmının etleri değil, takva niyeti olduğu vurgulanır.

2. Sünnette Kurban İbadetinin Dayanakları

Peygamber Efendimiz (s.a.v.), hayatı boyunca kurban kesmiş ve ümmetine de tavsiye etmiştir.

Sahih Hadislerden Bazıları:

Hz. Enes (r.a.)'ın rivayetine göre Peygamber Efendimiz:

"Resûlullah (s.a.v.), iki beyaz, boynuzlu koç kurban etti."

(Buharî, Müslim)

Bir başka hadiste:

"Kurban Bayramı günlerinde kurban kesmekten daha sevimli bir amel yoktur."

(Tirmizî)

Bu rivayetler, kurbanın sünnetle sabit olduğunu ve Resûlullah'ın bizzat uyguladığını gösterir.

3. Fıkıh Âlimlerinin Görüşleri ve Mezheplerin Hükmü

Kurbanın hükmü konusunda mezhepler arasında farklı değerlendirmeler vardır.

a) Hanefi Mezhebi

Kurban, vacip kabul edilir. Delil olarak:

Kevser Suresi'ndeki emir,

Peygamber Efendimiz'in devamlı şekilde kurban kesmesi,

Kurbanı terk eden kimseleri uyarması

gösterilir.

b) Şafiî, Maliki ve Hanbeli Mezhepleri

Bu üç mezhepte kurbanın hükmü sünnet-i müekkede kabul edilir. Ancak ekonomik durumu iyi olanın kurban kesmesi kuvvetle tavsiye edilmiştir.

c) İcma (Âlimlerin Görüş Birliği)

Tüm mezhepler kurban ibadetinin:

Meşru,

Faziletli,

Sevabı büyük

bir ibadet olduğu konusunda hemfikirdir.

4. Kurban İbadetinin Hikmeti ve Manevî Boyutu

Kurban sadece bir hayvan kesme işlemi değil, Allah'a teslimiyetin göstergesidir.

İbrahim (a.s.) ve İsmail (a.s.) kıssasında sembolize edilen itaat, kurban ibadetinin özüdür.

Kurban:

Nefsin Allah'a bağlılığını güçlendirir,

Yardımlaşmayı artırır,

Toplumsal dayanışmayı sağlar,

Tevhit bilincini pekiştirir.

5. Sonuç

Kurban ibadeti, Kur'an, sünnet ve fıkıh literatürüyle tamamen sabit olan bir ibadettir. Her mezhep, bu ibadetin önemini vurgulamış; Resûlullah ise hayatı boyunca bu ibadeti yerine getirmiştir. Kurban, Müslümanlar için hem bir teslimiyet göstergesi hem de topluma yönelik büyük bir paylaşım ve iyilik vesilesidir.